एजेन्सी । अक्टोबर १९५० मा कोरियाली युद्ध सुरु भएको चार महिना बितिसकेको थियो । अमेरिकी वायुसेनाको बी–२९ र बी–५१ बमवर्षक विमानले उत्तर कोरियामा विनाश मच्चाइरहेको थियो । अमेरिकी सेना उत्तर कोरियाली सेनालाई धकेल्दै यालु नदीको किनारमा पुगेको थियो ।

यो एक प्रकारले चीनको सीमामा अमेरिकी सेनाले ढकढक्याएको जस्तो थियो । त्यसपछि यो युद्धको वास्तविक कथा सुरु भयो । जब चीनका सबैभन्दा ठूला नेता माओत्से तुङको आदेशमा २ लाखभन्दा बढी चिनियाँ सैनिक एउटै मोर्चामा युद्धमा उत्रेका थिए । यसपछि युद्धको सम्पूर्ण तस्वीर बदलियो र अमेरिका भाग्न बाध्य भयो ।

आज चीन र अमेरिका ताइवानलाई लिएर फेरि आमनेसामने भएका छन् । यसअघि यी दुई महाशक्तिबीच एकपटक मात्रै युद्ध भएको थियो । आज हामी ७२ वर्ष पुरानो त्यो डरलाग्दो युद्धको पूर्ण कथा सुनाउँदै छौँ ।

कोरियाली युद्धमा अमेरिका चीनसँग प्रत्यक्ष मात खायो
जुन २५, १९५० मा उत्तर कोरियाले दक्षिण कोरियामा आक्रमण गरेको थियो । यो हमलासँगै विश्वका शक्तिशाली राष्ट्रहरू दुई गुटमा विभाजित भएका थिए । एकातिर चीन र सोभियत रुस उत्तर कोरियाको कम्युनिष्ट सरकारको साथमा थिए । अर्कोतर्फ अमेरिका र युरोपेली देश दक्षिण कोरियाको साथमा थिए ।

इन्साइक्लोपीडिया ब्रिटानिकाका अनुसार यो तीन वर्षे युद्धमा दुवै पक्षबाट २८ लाखभन्दा बढी नागरिक र सैनिक मारिएका वा बेपत्ता भएका थिए । तपाईले सोचिरहनु भएको होला कि उत्तर कोरिया र दक्षिण कोरियाबीच लडाई भएको थियो भने चीन र अमेरिका यो युद्धमा किन फसे ?
यो कुरा पनि बताउनेछ, तर त्यो भन्दा पहिले यो युद्ध कसरी सुरु भयो पढ्नुहोस् ….

१९०४ अघि, एक टापु कोरियाली साम्राज्य द्वारा शासित थियो। मानिसहरू यसलाई कोरिया भनेर चिन्थे । जापान र चीनबीच सन् १८९४–९५ र १९०४–०५ मा कोरियालाई कब्जा गर्नका लागि भयानक युद्धहरू भएका थिए। यो युद्धपछि कोरिया जापानको कब्जामा गयो ।

सन् १९४५ मा दोस्रो विश्वयुद्धमा जापान पराजित भएको थियो । युद्ध सकिएपछि कोरियाली जनतालाई नसोधी कनै विश्वका दुई शक्तिशाली देशले यसलाई दुई भागमा बाँडे। यस विभाजनको लागि, ३८ डिग्री अक्षांशलाई सीमा रेखाको रूपमा मानियो । उत्तरी भाग सोभियत संघले कब्जा गर्यो र दक्षिणी भाग अमेरिकामा गयो ।

यसपछि सन् १९४८ मा संयुक्त राष्ट्र संघको नेतृत्वमा दक्षिण भागमा चुनाव भयो तर उत्तरी भागले चुनाव गराउन अस्वीकार गर्यो । यसले दुई देशले ओगटेको क्षेत्रहरूमा छुट्टै कोरियाली सरकारहरूको गठन गर्यो ।

वामपन्थीवीरुद्धको विचारको युद्ध कारण बन्यो
दोस्रो विश्वयुद्धको अन्तिम दिनहरूमा, मित्र राष्ट्रहरू बीच यो निर्णय गरिएको थियो कि जापानी आत्मसमर्पण पछि, सोभियत सेनाहरूले उत्तर कोरियालाई ३८ समानान्तर रेखाको उत्तरमा राख्नेछन्, जबकि संयुक्त राष्ट्र सेनाले यस रेखाको दक्षिणी भागलाई निगरानी गर्थ्यो ।

यसपछि उत्तर कोरियामा कोरियाली कम्युनिष्टहरूको नेतृत्वमा जनवादी गणतन्त्र कोरियाको सरकार गठन भयो । यसैबीच दक्षिण कोरियामा नेता सिङ्मोन रीको नेतृत्वमा लोकतान्त्रिक ढंगले सरकार गठन भएको थियो । सिंगमन री कम्युनिस्ट विचारका विरोधी थिए । उनी आफ्नो देशमा यो विचारधारा फैलिनबाट रोक्न चाहन्थे। त्यसैले २५ जुन, १९५० मा, उत्तर कोरियाले दक्षिण कोरियामा आक्रमण गर्यो ।

अमेरिकी सेनाका अधिकारी जनरल म्याकआर्थरले मोर्चाको जिम्मा लिए
कोरियामा युद्ध सुरु भएलगत्तै विश्वको नजर संयुक्त राष्ट्र संघ तिर गएको थियो । अमेरिकाले संयुक्त राष्ट्रसंघमा मतदानमा दबाब दियो र दक्षिण कोरियाको सुरक्षाको जिम्मेवारी लियो।

दोस्रो विश्वयुद्धमा जापानसँग आत्मसमर्पण गर्ने अमेरिकी जनरल म्याकआर्थरको नेतृत्वमा सेनाको एक दल कोरिया पुग्यो । चाँडै, अमेरिकी लडाकुहरूले खतरनाक नेपलम बमहरू लिएर उडान गर्न थाले। मानिसलाई वाफमा परिणत गर्ने क्षमता भएको नेपल्म बममा खतरनाक रसायन प्रयोग गरिएको थियो ।

अमेरिकी सेनाको उग्र रूपले चीनलाई तर्साउन थाल्यो, त्यसपछि चीन युद्धमा हामफाल्यो ।

प्रारम्भिक हिचकिचाहट पछि, चीनले खुला रूपमा उत्तर कोरियालाई समर्थन गर्न थाल्यो । तर, त्यतिबेलासम्म अमेरिकाविरुद्ध सेना उतारेको थिएन । सोभियत संघले भने उत्तर कोरियालाई हतियार दिएको थियो ।

अमेरिकी सेनाको बी–२९ र बी–५१ बमवर्षकहरूले उत्तर कोरियाका गाउँहरू ध्वस्त पार्न थालेका थिए । जनवरी १९५१ सम्म, अमेरिकी सेनाले उत्तर कोरियाको कम्युनिष्ट सेनालाई ३८ समानान्तर रेखा पछाडि धकेलेको मात्र थिएन, यालु नदीको नजिक पनि पुगेको थियो । यालु नदी चीन र उत्तर कोरियाको सिमानामा पर्छ।

यस्तो अवस्थामा चीनलाई डर लाग्न थाल्यो कि जनरल डगलस म्याकआर्थर आफ्नो सेना लिएर चिनियाँ सीमामा पस्न सक्छन् भन्ने । चीनको यो डरले उसलाई खुल्लमखुल्ला युद्धमा प्रवेश गर्न बाध्य बनायो । चिनियाँ वायुसेनाले अमेरिकालाई उचित जवाफ दिन मिग–१५ लडाकु विमानहरू युद्धमा प्रयोग गरेको थियो ।

नोभेम्बरको पहिलो हप्तामा, मिग लडाकु विमानहरूले अमेरिकी सेनाको दिउँसोका आक्रमणहरू लगभग बन्द गरिदिए । चिनियाँ सेनाको आक्रमणपछि अमेरिकी सेना पछि हट्न बाध्य भएको थियो ।

यो युद्ध लड्न चीनसँग कुनै आधुनिक हतियार थिएन। एक वर्षअघि मात्रै तिब्बत र चीनबीचको युद्ध समाप्त भएको थियो। म्याकआर्थरको नेतृत्वमा अमेरिकी सेना चीनतर्फ अघि बढिरहेको थियो, जसका कारण चीनका सबैभन्दा ठूला नेता माओले संकेत गर्नेबित्तिकै २ लाखभन्दा बढी चिनियाँ सैनिकले अमेरिकी सैनिकमाथि अचानक आक्रमण गरे । तिनीहरूको आक्रमण यति तिब्र थियो कि अमेरिकी सेना पछि हट्न बाध्य भयो।

यसपछि अमेरिकी सेना ३८ समानान्तर रेखामा रोकियो, जुन दुई देशबीचको सीमा थियो । त्यसपछि १० जुलाई १९५१ मा युद्धविरामको लागि वार्ता सुरु भयो। तर, त्यतिबेला सफल भएन ।

डगलस म्याकआर्थर चिनियाँ सेनाको जवाफले क्रोधित भए
चिनियाँ सेनाको यस्तो प्रतिक्रिया देखेर अमेरिकी सेनाका सर्वोच्च अधिकारी डगलस म्याकआर्थर छक्क परेका थिए । चीनले एक्कासि यस्तो कडा टक्कर दिनेछ भनेर उनले सोचेका पनि थिएनन् । डगलस म्याकआर्थर दोस्रो विश्वयुद्धपछि अमेरिकामा नायक बने ।

यही कारणले गर्दा म्याकआर्थरले पनि चीनका विभिन्न सहरमा परमाणु बम प्रयोग गर्ने निर्णय गरेका थिए । अमेरिकी राष्ट्रपतिले यो कुरा थाहा पाउने बित्तिकै उनी छक्क परे । यसपछि जनरल म्याकआर्थरलाई अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रुम्यानले राष्ट्रपतिलाई जानकारी नदिई युद्धका महत्वपूर्ण निर्णय गरेको भन्दै बर्खास्त गरेका थिए ।

सन् १९५३ मा अमेरिकाले नयाँ राष्ट्रपति पाएलगत्तै युद्ध समाप्त भयो। सन् १९५३ को जुलाईमा ड्वाइट डेभिड आइसेनहोवर संयुक्त राज्य अमेरिकाको राष्ट्रपति बनेपछि उनले युद्ध अन्त्य गर्न आणविक हतियार प्रयोग गर्नु परे पनि उनले नै गर्ने बताए । तर, यसपछि २७ जुलाई १९५३ मा सबै पक्ष सन्धिमा सहमत भए । एक पटक फेरि सीमा युद्ध पहिले जस्तै ३८ समानान्तर रेखालाई तय गरियो ।