एजेन्सी, २६ भदौ । लाखौं वर्षअघि पृथ्वीबाट हजारौं प्रजातिहरू अचानक लोप भए । यसमा धेरै प्रकारका जनावर र बिरुवाहरू थिए। ती प्रजातिका अवशेष अझै पनि धेरै ठाउँमा उत्खनन गर्दा भेटिन्छन् । तिनीहरूको लोप हुनुको कारणहरूको बारेमा सधैं मतान्तर रहँदै आएको छ ।

तर, अब हालैको एक अनुसन्धानमा वैज्ञानिकहरुले यो रहस्य सुल्झाएको दाबी गरेका छन् । तिनीहरूले दावी गर्छन् कि पृथ्वीमा १८३ मिलियन वर्ष पहिले विनाशकारी ज्वालामुखी विस्फोटको श्रृंखला सुरु भयो।

यसले संसारमा सबैभन्दा खराब सामूहिक विलुप्तता र पृथ्वीमा हजारौं प्रजातिहरूको अस्तित्वलाई विलुप्त पार्यो। यस घटनाले पृथ्वीको वायुमण्डलमा हरितगृह ग्यासहरूको मात्रा पनि उल्लेखनीय रूपमा बढाएको छ ।

महाद्वीपहरूको गति सुस्त हुँदा विनाश

अब यस घटनाको बारेमा प्रसिद्ध विज्ञान जर्नल साइन्स एडभान्सेसमा शुक्रबार एक अध्ययन प्रकाशित भएको छ। यो अध्ययन गर्ने टोलीले महादेशको गतिमा आएको सुस्तताका कारण जनावरहरू लोप भएको हुनसक्ने उल्लेख गरेको छ । यद्यपि, महाद्वीपहरू बीचको दूरी आज पनि बढिरहेको छ।

जुरासिक युगमा गतिमा आएको परिवर्तनका कारण पृथ्वी भित्र रहेको म्याग्मा सतहमा आउन थालेको थियो । यसले ठूलो मात्रामा ज्वालामुखी विस्फोटको घटना निम्त्यायो।

यति मात्र होइन, यसले पृथ्वीको सतहमा ज्वालामुखी चट्टानहरूको विस्तार पनि निम्त्यायो। यसको प्रमाण अझै पनि अफ्रिका र अन्टार्कटिकाको दक्षिणी भागहरूमा देख्न सकिन्छ। यो सिद्धान्त इतिहासभरि अन्य धेरै प्रमुख ज्वालामुखी घटनाहरूको समयसँग पनि मिल्छ।

ट्रिनिटी कलेजका सेडिमेन्टोलोजीका सहायक प्रोफेसर मिका रुहलले भने कि हामीले अन्य धेरै ज्वालामुखी घटनाहरूको अध्ययन गर्यौं र निष्कर्षमा पुग्यौं कि तिनीहरू बीच केही समानता हुनुपर्छ।

पृथ्वीमा ज्वालामुखी विष्फोटको शृंखला भएको बेलामा विगतमा यस्ता धेरै अवसरहरू आएका थिए। यी महाद्वीपहरू बीच बढ्दो दूरीसँग सम्बन्धित छन् । यो मोडेल पृथ्वीको इतिहासको एकदम ठूलो भागमा लागू गर्न सकिन्छ। नयाँ सिद्धान्तले अर्को प्रलयको घटनाको भविष्यवाणी गर्न पनि मद्दत गर्न सक्छ।