एजेन्सी, १४ असोज । बिहारको मुण्डेश्वरी माताको मन्दिरको कुरा गर्दैछौं, यहाँ अहिले ठूलो भीड छ। जसको मनोकामना पूरा भएको छ, ती मानिसहरूले बलिका लागि बोका पनि ल्याएका छन् । नवरात्रिमा यहाँ व्रत पूरा गर्न बलि चढाइन्छ। माताको जयजयकार गर्दै भक्तजनहरु गर्भगृहमा पुगेका हुन्छन् । एकजनाले आफूले ल्याएको बोका बलिका लागि पण्डितलाई दिए ।

अब बलि दिनै पर्छ। पण्डितले बोका उठाए तर भिजेको थियो । पण्डित जीले बलपूर्वक उठाए र बलिका लागि माताको अगाडि राखे। केही मंत्र उच्चारण गरियो, चर्को स्वरमा मातालाई जपियो, सबै भक्तहरूले पनि जप गरे। बोकालाई आमाको पाउमा राखियो । पण्डितजी निरन्तर मन्त्र जपिरहेका थिए । केहि सेकेन्ड बित्यो र बोका बेहोश भयो ।

उ निकै गहिरो निद्रामा परेझैँ केही मिनेट पल्टियो । त्यसपछि पण्डित जीले माताको ठूलोस्वरमा जयजयकार गरे । मुर्ति छोएर एउटा हार टिपेर मन्त्र जप्दैै बोकामाथि जोडले हाने । बेहोस बोका ब्युँझियो । पण्डितजीले त्यसलाई उठाएर ल्याएका भक्तलाई फर्काए । दिइयो बलि । न बाख्राको घाँटी काटिएको थियो, न त रगतको धारा नै थियो ।

यो अनुपम बलि बिहारको भाबुआमा रहेको मुण्डेश्वरी माता मन्दिरको हो । यो पटना देखि २०० किलोमिटर सासाराम पछि आउँछ। यो मन्दिर संरचनाको हिसाबले देशकै सबैभन्दा पुरानो मन्दिर भएकाले पनि विशेष छ ।

यो पाँचौं शताब्दीको वरिपरि बनेको मानिन्छ। यो पहिलो पटक ६ औं शताब्दीमा गोठालोले देखेको थिए। यो मन्दिर यसको इतिहासका साथै यहाँ हुने रक्तविहीन बलिका लागि पनि परिचित छ। यहाँ बोका मारिदैन । मन्त्रले मात्र केही समयको लागि बेहोश बनाइन्छ। यो बलि मानिन्छ।

मुण्डेश्वरीको मन्दिर ६ सय फिटको उचाइमा छ
बिहारको राजधानी पटनाबाट करिब २०० किलोमिटरको दुरीमा माँ मुण्डेश्वरीको मन्दिर छ। जुन कैमुर जिल्लाको भाबुआ सदरमुकामबाट करिब १४ किलोमिटर टाढा भगवानपुर ब्लकमा रहेको रामपुर पञ्चायतको पनवारा पहाडमा पर्छ।

यो पहाड ६ सय फिट अग्लो छ । तलबाट मन्दिर पुग्न दुईवटा बाटो छन्। पहिलो सीढीबाट, दोस्रो घुमाउरो बाटो, जुन ५२४ फिटको उचाइमा जान्छ। यी दुवै बाटो भएर सिँढी चढेर मन्दिर जान्छन् ।

मन्दिर सूर्योदय देखि सूर्यास्तसम्म हरेक दिन खुला हुन्छ । कोरोनाको दुई वर्षपछि यस नवरात्रिमा भक्तजनको भीड लागेको छ । बिहारसँगै उत्तर प्रदेशबाट पनि भक्तजनहरू माताको दर्शन गर्न पुगेका छन् ।

बोका पाउमा सुत्ने बित्तिकै बेहोस हुन्छ
मन्दिरमा आउने भक्तजनले भाकल गर्छन् । आफ्नो मनोकामना पूरा भएपछि बोका बलि दिन आउँछन् । मन्दिरका पुजारी पिन्टु तिवारीका अनुसार पहिले व्रत पूरा गर्ने भक्तको संकल्प हवनकुण्डमा गरिन्छ । परिवारका सदस्यसँगै बोका पनि हुन्छ ।

त्यसपछि बोकालाई मन्दिरको गर्भगृहमा लैजान्छन् । गर्भगृहमा मुण्डेश्वरी माताको पाउमुनि बोका राखिन्छ । मन्त्र जप गरिन्छ, त्यसपछि बाख्रा बेहोश हुन्छ। माताको पूजा गरेपछि बोका आफै उठ्छ ।

यो उनको बलि हो। बोकालाई बलि दिएपछि छाडेर जाने भक्तहरु धेरै छन् । कतिपयले यसलाई घरमा लगेर बलि दिएर प्रसादको रुपमा खाने गर्छन् । यो बलि प्रथा कहिलेबाट सुरु भयो भन्ने बारे यहाँ कसैलाई जानकारी छैन ।