एजेन्सी । वैज्ञानिकहरू प्रायः अन्तरिक्षमा पृथ्वीजस्ता ग्रहहरूको खोजी गरिरहन्छन्। हालै अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासाले एउटा ग्रह पत्ता लगाएको छ जसको पिण्ड पृथ्वीको भन्दा ४ गुणा छ । यो हाम्रो आकाशगंगाको बाहिरी भागमा अवस्थित छ। वैज्ञानिकहरूले यसलाई ‘रोस ५०८ बी’ नाम दिएका छन् । यद्यपि यसलाई ‘सुपर अर्थ’ पनि भनिन्छ ।

पृथ्वी ग्रहबाट ३७ प्रकाश वर्ष टाढा
हाम्रो सौर्यमण्डल बाहिरका ग्रहहरूलाई एक्सोप्लेनेट भनिन्छ, त्यसैले ‘रोस ५०८ बी’ पनि एक एक्सोप्लेनेट हो। यो पृथ्वीबाट ३७ प्रकाश वर्ष टाढा रहेको छ। नासाका अनुसार यसले एउटा ताराको परिक्रमा गर्छ जसको पिण्ड सूर्यको एक÷५ भाग हो । यो ताराको नाम रेड ड्वार्फ हो। यो हाम्रो सूर्य भन्दा धेरै चम्किलो रातो रङको छ , चिसो र मधुरो उज्यालो छ ।

सुपर अर्थले यसलाई ५० लाख किलोमिटर टाढाबाट परिक्रमा गर्छ । यससँगै यदि हाम्रो सौर्यमण्डलको कुरा गर्ने हो भने पहिलो ग्रह बुध पनि सूर्यबाट ६ करोड किलोमिटर टाढा रहेको छ । यस्तो अवस्थामा यो ग्रहमा जीवन सम्भव छ कि छैन भन्ने प्रश्न उठ्छ ।

एक्सोप्लेनेटमा ११ दिनको एक वर्ष
‘रोस ५० बी’ र रेड ड्यार्फबीचको दूरी निकै कम भएकोले, यो ताराको परिक्रमा गर्न एक्सोप्लानेटलाई १०.८ दिन मात्र लाग्छ। अर्थात् यहाँ एक वर्ष ११ दिन बराबर हुन्छ। पृथ्वीमा एक वर्ष ३६५ दिन बराबर हुन्छ ।

सुबारु टेलिस्कोपले पत्ता लाग्यो
‘रोस ५०२ बी’ जापानको सुबारु रणनीतिक कार्यक्रमले पत्ता लगाएको पहिलो एक्सोप्लेनेट हो। सुबारु टेलिस्कोपको सहायताले यसलाई देख्न सकिन्छ । यसको प्रविधि जापानको एस्ट्रोबायोलोजी सेन्टरले विकास गरेको हो ।

के एक्सोप्लेनेटमा जीवन सम्भव छ ?
नासाका अनुसार ‘रोस ५०२ बी’ को सतह पृथ्वीभन्दा बढी चट्टानी हुन सक्छ। यसको कक्षा अण्डाकार छ, यसको मतलब यो सधैं तारा देखि समान दूरीमा हुदैन । वैज्ञानिकहरूका अनुसार यस्तो ग्रह आफ्नो सतहमा पानी राख्न सक्षम हुन सक्छन् । यद्यपि, पानी वा जीवन वास्तवमा यहाँ फस्टाउँछ कि फस्टाउँदैन भन्ने बारे थप अनुसन्धान आवश्यक छ।