एजेन्सी । तपाईंले विश्वको इतिहासमा धेरै युद्ध र लडाइहरूको बारेमा पढ्नुभएको र सुनेको हुनुपर्छ। भारत वर्षमा यस्ता धेरै युद्धको वर्णन पाइन्छ । तर ती धेरैजसो युद्धहरू अन्य राज्यहरू कब्जालाई लिएर भएका छन् ।

तर १६४४ ईस्वी मा एक तरबूजा को लागी युद्ध ठूलै युद्ध भयो । करिब ३७६ वर्षअघि भएको यो युद्धमा हजारौं सैनिकको ज्यान गएको थियो । जानौं यो युद्धको बारेमा . . .

यो संसारमा पहिलो युद्ध हो जुन केवल एउटा फल (तरबुजा) का लागि लडिएको थियो । यो युद्ध इतिहासमा ‘माटिरे की राड’ को रूपमा उल्लेखित छ। तरबूजलाई राजस्थानका धेरै क्षेत्रमा मटिरा भनिन्छ र राडको अर्थ लडाइ हो। यो अनौठो युद्ध आजभन्दा ३७६ वर्षअघि सन् १६४४ मा भएको थियो । तरबूजको लागि यो लडाई दुई राज्यका मानिसहरूबीच भएको थियो ।

वास्तवमा त्यसबेला बिकानेर राज्यको सिल्भा गाउँ र नागौर राज्यको जखानियाँ गाउँको सिमाना एक अर्कासँग जोडिएको थियो । यी दुई गाउँहरू यी राज्यहरूको अन्तिम सिमाना थिए । बिकानेर राज्यको सिमानामा तरबूजको रुख र नागौरको सिमानामा फलफूल रोपिएको थियो । यही फलफूल र तरबुजा अन्तत ः युद्धको कारण बन्यो ।

शाही राज्यहरूमा रक्तरंजित युद्ध सुरु भयो

सिल्भा गाउँका बासिन्दाले आफूले रुख लगाएकले त्यसको फलफूलमा आफ्नो अधिकार रहेको बताउँथेँ भने राज्य नागौरमा जनताले आफ्नो सिमानामा फलफूल भएकाले आफ्नो हो भन्थे । यस फलमाथिको अधिकारलाई लिएर दुवै राज्यमा सुरु भएको कलहले रक्तरंजित युद्धको रूप लियो ।

राजाहरूलाई युद्धको जानकारी थिएन

सिंघवी सुखमलले नागौरको सेनाको नेतृत्व गरेका थिए भने रामचन्द्र मुखियाले बिकानेरको सेनाको नेतृत्व गरेका थिए। सबैभन्दा ठूलो कुरा यो हो कि दुवै राज्यका राजाहरूलाई यो युद्धको बारेमा थाहा थिएन । जब यो युद्ध भइरहेको थियो, बिकानेरका शासक राजा करण सिंह अभियानमा थिए भने नागौरका शासक राव अमर सिंह मुगल साम्राज्यको सेवामा खटिएका थिए।

यी दुवै राजाहरूले मुगल साम्राज्यको आधिपत्य स्वीकार गरेका थिए । जब दुबै राजाहरूलाई यो युद्धको बारेमा थाहा भयो, उनीहरूले मुगल राजालाई यसमा हस्तक्षेप गर्न अपील गरे । तर जबसम्म यो कुरा मुगल शासकहरु सम्म पुग्यो, युद्धमा धेरैको हताहती भैसकेको थियो। यस युद्धमा बिकानेरको राज्य विजयी भएको थियो तर दुबै पक्षका हजारौं सैनिक मारिएको बताइएको छ ।