काठमाडौं, २० असार । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली स्पेनको सेभिया सहरमा आयोजित ‘विकासका लागि वित्त चौथो अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन’मा सहभागी भई स्वदेश फर्कनुभएको छ।

संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव एन्टोनिओ गुटेरेस तथा स्पेन सरकारका अध्यक्ष पेद्रो सान्चेज पेरेज कास्तेखोनको संयुक्त निमन्त्रणामा नेपाली प्रतिनिधिमण्डलको नेतृत्व गर्दै प्रधानमन्त्री ओली असार १४ गते काठमाडौंबाट स्पेन प्रस्थान गर्नुभएको थियो। उहाँले अति कम विकसित राष्ट्रहरूको विश्व समन्वय कार्यालयका अध्यक्षको हैसियतमा सम्मेलनको प्रमुख सत्रलाई सम्बोधन गर्नुका साथै विभिन्न उच्चस्तरीय कार्यक्रमहरूमा सहभागी भई नेपालको पक्षमा धारणा प्रस्तुत गर्नुभएको हो।

मूल सत्रमा अति कम विकसित राष्ट्रहरूको तर्फबाट स्पष्ट सन्देश

सम्मेलनको प्रमुख सत्रमा प्रधानमन्त्री ओलीले अति कम विकसित राष्ट्रहरूले भोगिरहेका संरचनागत चुनौतीहरू, ऋणको भार, जलवायु सङ्कट तथा विकासमा पहुँच अभावबारे उल्लेख गर्नुभयो। उहाँले यस्ता राष्ट्रहरूको समृद्धि र दिगो रूपान्तरणका लागि सेभिया प्रतिबद्धता एक महत्त्वपूर्ण मार्गनिर्देशक बन्ने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो। प्रतिबद्धता कार्यान्वयनका लागि विश्व समुदायले ठोस प्रयास गर्नुपर्ने धारणा पनि राख्नुभयो।

नेपाल अति कम विकसित राष्ट्रबाट स्तरोन्नति हुन लागेको जानकारी 

प्रधानमन्त्री ओलीले नेपाल सन् २०२६ मा अति कम विकसित राष्ट्रको श्रेणीबाट स्तरोन्नति हुने प्रक्रियामा रहेको जानकारी दिनुभयो। उहाँले आवश्यक स्रोत, प्रविधि र सहकार्य जुटाउने कार्य भइरहेको भन्दै सहयोगी राष्ट्रहरू तथा दातृ निकायहरूलाई थप सहयोग गर्न आग्रह गर्नुभयो।

बहुपक्षीय कार्यक्रमहरूमा सक्रियता

सम्मेलनको क्रममा अन्तर्राष्ट्रिय विकास सहायता पुनः सशक्तीकरण सम्बन्धी बैठकमा सहअध्यक्षता गर्दै उहाँले गरिबी, असमानता, ऋण तथा जलवायु परिवर्तनले अति कम विकसित राष्ट्रहरूमा पारेको असरबारे विचार प्रस्तुत गर्नुभयो।

त्यसै गरी, अति कम विकसित राष्ट्रहरूका विषयमा आयोजित विशेष कार्यक्रममा अध्यक्षता गर्दै उहाँले भोकमरी, कुपोषण, व्यापार घाटा तथा शिक्षा–स्वास्थ्यको पहुँच जस्ता चुनौतीबारे उल्लेख गर्नुभयो।

खानेपानी र सरसफाइमा नेपालको प्रतिबद्धता

राज्य प्रमुखहरूको सहकार्यमा आयोजना गरिएको ‘खानेपानी र सरसफाइको लागि स्रोत परिचालन’ सम्बन्धी अभियानमा सम्बोधन गर्दै उहाँले नेपालको संविधानले स्वच्छ खानेपानी र सरसफाइलाई मौलिक हकको रूपमा सुनिश्चित गरेको जानकारी दिनुभयो। प्रत्येक नागरिकसम्म स्वच्छ पानी तथा आधारभूत सेवाको पहुँच पुर्‍याउने सरकारको प्रतिबद्धता उहाँले दोहोर्‍याउनुभयो।

विकास सहकार्यमा नवीन दृष्टिकोणको आवश्यकता

‘वैश्विक ऐक्यबद्धतामा लगानी : विकास सहकार्यको नयाँ सोच’ विषयक कार्यक्रममा उहाँले विकासशील राष्ट्रहरूको हितमा सहयोगी सम्बन्धहरू अझ प्रभावकारी र पारदर्शी बनाउनुपर्ने धारणा राख्नुभयो। उहाँले सहुलियतपूर्ण ऋण र प्रविधि पहुँचको आवश्यकता औँल्याउँदै साझा उत्तरदायित्वको भावना अभिवृद्धि गर्न आग्रह गर्नुभयो।

नागरिक समाजको भूमिकामा जोड

सम्मेलनको पूर्वसन्ध्यामा आयोजना गरिएको नागरिक समाज सम्बन्धी कार्यक्रममा प्रधानमन्त्री ओलीले दिगो विकास लक्ष्य प्राप्तिका लागि नागरिक समाज अपरिहार्य साझेदार रहेको बताउनुभयो। नीति निर्माण, अनुगमन तथा जबाफदेहितामा नागरिक समाजको भूमिका सशक्त बनाउनुपर्ने आवश्यकता पनि उहाँले प्रस्तुत गर्नुभयो।

उच्चस्तरीय भेटवार्ता र सम्बन्ध विस्तार

उहाँले सम्मेलनको सन्दर्भमा स्पेनका प्रधानमन्त्रीसँग शिष्टाचार भेट गर्नुभएको थियो। साथै, इस्टोनियाका राष्ट्रपति, पोर्चुगल तथा इजिप्टका प्रधानमन्त्रीहरूसँग छुट्टाछुट्टै भेटवार्ता गरी द्विपक्षीय सहयोग तथा चासोका विषयहरूमा छलफल गर्नुभएको थियो।

इजिप्टका प्रधानमन्त्रीसँग भएको भेटमा हमास समूहको नियन्त्रणमा रहेका नेपाली नागरिक विपिन जोशीको रिहाइका लागि गरिएको पहलप्रति आभार व्यक्त गर्दै निरन्तर सहयोगको आग्रह गर्नुभएको थियो।

संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव एन्टोनिओ गुटेरेससँगको भेटमा नेपाल–संघ सम्बन्ध, बहुपक्षीय कूटनीति सशक्तीकरण तथा नेपालको स्तरोन्नति प्रक्रिया सुदृढ बनाउने विषयमा चर्चा भएको थियो। महासचिवले शान्ति स्थापनामा नेपालको योगदानको सराहना गर्नुभएको थियो।

व्यावसायिक समुदाय र प्रवासी नेपालीसँग अन्तरक्रिया

म्याड्रिडस्थित नेपाली कूटनीतिक नियोगले आयोजना गरेको कार्यक्रममा उहाँले स्पेनका व्यवसायीहरूलाई जलविद्युत्, पूर्वाधार, कृषि, सूचना प्रविधि तथा पर्यटन क्षेत्रमा लगानी गर्न आह्वान गर्नुभयो।

त्यसै गरी, स्पेनमा बसोबास गरिरहनु भएका नेपालीहरूसँगको अन्तरक्रियामा उहाँले प्रवासी नेपालीहरू नेपालको विकासमा महत्त्वपूर्ण शक्ति रहेको बताउनुभयो। उहाँले दूतावासलाई प्रवासी नेपालीहरूको सेवा थप प्रभावकारी र जनमुखी बनाउन निर्देशन दिनुभएको थियो।

प्रधानमन्त्री ओलीको नेतृत्वमा सम्पन्न यो भ्रमणले नेपालको अन्तर्राष्ट्रिय छविमा सकारात्मक प्रभाव पारेको छ। अति कम विकसित राष्ट्रहरूको अध्यक्षका रूपमा उहाँले उठाउनु भएको आवाजले नेपाल मात्र नभई समग्ररूपमा ती राष्ट्रहरूको हितका लागि अन्तर्राष्ट्रिय ध्यानाकर्षण गराएको छ।

नेपालको स्तरोन्नति प्रक्रिया, कूटनीतिक सम्बन्ध सुदृढीकरण, विकास साझेदारी विस्तार तथा प्रवासी नेपालीहरूप्रति सरकारको चासो अभिव्यक्त गर्ने दृष्टिकोणबाट यो भ्रमण सफल र फलदायी भएको छ।