काठमाडौं, असार १

गत जेठ २५ गते यूरोप भ्रमणमा निस्कनु भएका प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली आज स्वदेश फर्कनु भयो । स्वदेश फर्केपछि त्रिभूवन अन्तराष्ट्रिय विमानस्थलको अति विशिष्ट कक्षमा विभिन्न बिषयमा ६ जना पत्रकारले प्रधानमन्त्री ओलीलाई समसामयिक बिषयमा ८ ओटा प्रश्न राखे । प्रधानमन्त्री ओलीले १३ मिनेट ४२ सेकेण्डमा ती प्रश्नहरुको जवाफ दिनुभयो । पत्रकारहरुलाई प्रधानमन्त्री ओलीले दिनुभएको जवाफ जस्ताको तस्तै :

अबको समय संवाद, सहकार्य र अग्रगमन को हो

मैले एक दुईवटा कुरा मात्रै भन्छु । केही कुराहरु हाम्रो वक्तव्यमा उल्लेख नभएका जस्तो हामीले टर्कीका उपराष्ट्रपतिसँग पनि भेटघाट गरेको थियौं । आइएलओका डाइरेक्टरले दिनुभएको भोजमा संयुक्त राष्ट्र संघ महासभाका अध्यक्ष, दक्षिण अफ्रिकाका राष्ट्रपति, नर्वेका प्रधानमन्त्री, अनेक नेताहरुसँग साइडलाईनमा वा अनेक ढंगले वाञ्छित कुराकानी भएको छ र त्यसले ती देशहरुसँगको हाम्रो सम्बन्ध, हाम्रो आर्थिक गतिविधि, बहुआयामिक सम्बन्धलाई अगाडि बढाउन मद्धत पुर्याएको छ ।

अर्को, एउटा कुरा केही मानिसहरुले नबुझेको कुरा के छ भने अबको समय नेपालको आवेश, उत्तेजना, द्वन्द्व, आन्दोलनको समय होइन । अबको समय संवाद, सहमति, सहकार्य र अग्रगमनको हो । हिजो एउटा समय थियो, जतिबेला आधारभूत प्रश्नमा नै हामीले अधिकार प्राप्त गरेका थिएनौं । राजनीतिक अधिकार नै थिएन । त्यसकारण हामीले आन्दोलन गर्नु पर्दथ्यो । जनता सार्वभौमसत्ता सम्पन्न थिएनन । त्यसकारण आन्दोलन गर्नु पर्दथ्यो ।

अहिले दुईओटा कुरा नबुझेको हो । एउटा–जनतानै सार्वभौमसत्ता सम्पन्न भइसकेको छ । तसर्थ जनताको इच्छा, भावना र हितविपरित कुनै पनि कुरा हुदैन । त्यो अर्को कुरा के हो भने अहिले जनतालाई देवता मान्ने, जनतालाई सर्वोपरी मान्ने, जनताको इच्छा, आकांक्षा, हित र आदेश अनुसार काम गर्ने जनताप्रति उत्तरदायी सरकार छ । त्यसकारण जनताका कुरा सुन्छ । र, जनताको हितमा काम गर्छ । अर्को कुरा कुनै पनि कुरा शतप्रतिशत परफेक्ट नहुन पनि सक्छ । त्यस्तो भयो भने सरोकारवाला पक्षले, जनताको कुनै पक्षले यहाँनिर यस्तो भयो है भन्ने बित्तिकै त्यो विरोधको भावना बेस्सरी उछालेर कहाँ पुग्छु भन्ने ? त्यो भावना नराख्दा पनि हुने हो ।

त्यो विरोध केही उछालिनेवाला पनि छैन । जनता भड्काउन सकिन्छ कि भन्ने नसोचे पनि हुन्थ्यो । भड्काउन सकिनेवाला पनि छैन् । जनताका लागि काम गर्ने सरकार छ । अनि जनता के कारणले भड्किन्छ ? कुनै कमी कमजोरी देखियो भने त त्यो सरकारले सच्चाई हाल्छ । त्यसकारण जनताको इच्छा अनुसार काम गर्ने जनताको सरकार हो । जनतालाई दमन गरेर आएको सरकार होइन यो । जनताको अभिमतबाट जनताप्रति प्रतिवद्ध रहेर, जनताप्रति प्रतिवद्धता जनाएर, त्यो प्रतिवद्धताका साथ र देशलाई अगाडि बढाउने संकल्पक साथ आएको सरकार हो । त्यसकारण यो साना तिना कुराहरुमा नअल्झिए हुन्थ्यो । अल्झिरहनु पर्ने आवश्यकतै थिएन ।

गुठी बिद्येयक सच्चिन्छ

गुठी सम्बन्धी कतिपय ठाउँमा गुठीका नाममा जनतामाथि, गरिबहरुमाथि शोषण भइरहेको छ । जमिन सबै कुरा एकै ठाउँ ‘टकासार भाजि टकासार खाजा’ भन्छ हिन्दीमा । त्यो हुँदैन । बैली, बहल, धार्मिक गुठी, यहाँका यस्ता ऐतिहासिक गुठीहरु, हाम्रा संस्कृतिसँग, साँस्कृतिक परम्परासँग र यस्ता परोक्ष ढंगका साँस्कृतिक धरोहरसँग जोडिएका गुठीहरुको कुरा बेग्लै हो । यदि यस बिद्येयकले कहीँ कतै त्यस प्रकारका गुठीहरुमा कतै केही धक्का परेको रहेछ भने त्यो सरकारले विचार गर्छ । सच्याउँछ ।

अब केही मानिसहरुले खुबै मौका पायौँ भन्ठानेको होला । कुनै चान्स आउने वालाछैन । चान्स छैन । किनभने यो सरकार जनताका लागि, जनताले भनेअनुसार काम गर्छ, । जनताको हितमा काम गर्छ र यो हाम्रा परम्परा, हाम्रा संस्कृति, हाम्रा ऐतिहासिक धरोहरहरु, हाम्रा पुरातात्विक महत्वका धरोहरहरु, पुरातात्विक महत्वका धरोहर भन्दा घर मात्रै बुझिदैन । घरसँग जोडिएका हाम्रा संस्कृति बुझिन्छ । मच्छेन्द्रनाथको रथ यात्रा आफैमा एउटा धरोहर हो । इन्द्रजात्रा आफैमा एउटा धरोहर हो । कुमारी जात्रा आफैमा एउटा धरोहर हो । त्यस कारण भवन, घर, कुदिएको कला मात्रै होइन । साँस्कृतिक कला जो झन राम्ररी कुदिएको छ । त्यो पनि हो । त्यसकारण यसमा कुनै भ्रम राख्नु पर्ने आवश्यकता म देख्दिन ।

अब म आइसक्या छु । यो सबै कुरा हामी हेरेर कुनै पनि हाम्रो साँस्कृतिक धरोहर, ऐतिहासिक धरोहर, परम्परा, चाडवाड रीतितिथिसँग कुनै कुराले कही नेरी अलिकति पनि प्रतिकुल असर वा घच्चा जानेर वा नजानेर पारेको रहेछ भने त्यसलाई त सरकारले सच्याइहाल्छ । यो सरकार बनेको जनताको मन दुखाउन होइन । यो सरकार बनेको जनताको मन हसाँउन हो । त्यसकारण कहीकतै केही नपुगेको देख्दा वा कहीकतै केही भुलबस कतै गएको देख्दा त्यो मौका आयो कि भन्ठान्नु बेकार हो । म त्यति भन्न चाहन्छु यस सन्दर्भमा । अर्को हाम्रा जहाजहरु युरोपियन आकाशमा पनि उड्ने छन्, विश्वका जुनसुकै आकाशमा उड्ने छन् । त्यो उड्ने प्रवन्धका लागि हामी तयारी गर्दैछौं । यसपल्ट पनि हामीले गम्भिरताका साथ कुरा उठाएका छौं ।

सन् १९४७ को सम्झौतालाई त्रिपक्षीय राख्नु जरुरी छैन

नेपाल भारत र बेलायतबीच सन् १९४७ को त्रिपक्षीय सम्झौता त्यो धेरै पुरानो भयो, त्यो साँचो हो । त्यसले आजका हाम्रा आवश्यकतालाई त्यसले निर्देशित गर्न, नियन्त्रित गर्न सक्ने अवस्था छैन । त्यसकारण स्वभाविक हो यो कुनै आवेश उत्तेजनाको विषय होइन । १९४७ को त्रिपक्षीय सन्धी त्यो भारतबाट व्रिटिस गोर्खा भनिएका हाम्रा दाजुभाइहरु रेजिमेन्ट मारिएका बेलाको कुरा हो । त्यसकारण त्यस कुरालाई त्रिपक्षीय नै राख्नु पर्ने आवश्यकता छैन । आज हामी दुई पक्षीय सहमतीमा जान सक्छौं । त्यसका लागि पुनरावलोकन गर्नुपर्छ । समग्र पुनरावलोकनको पक्षमा हामी छौं । कसरी अगाडि बढ्ने भन्ने कुरा ।

यो कुनै भन्ननहुने कुरा वा लुकाएको कुरा होइन । मैले युकेमा त्यहाँ प्रधानमन्त्री थेरेसा मेरी मेसँग पनि यो कुरा गरें । हाम्रो विचार हो यो । हाम्रो सोच हो भनेर भने । तर त्यो कुरा मात्रै संयुक्त वक्तव्यमा आउँछ, जो दुवै पक्षलाई उत्तिकै सजिलोसँग स्वीकार्य हुन्छ । त्यो नभइसकेको अवस्थामा त्यो दुई पक्षीय संयुक्त वक्तव्यमा आउँदैन त्यो, स्वभाविक हो । अहिले हामीले उठाएका हौं, त्रिक्षीय सम्झौता अब आवद्यिक रहेन, यसको पुनरावलोकन गर्नुपर्छ भन्ने कुरा हामीले उठाएका हौं ।

भ्रमण फलदायी

भ्रमण संक्षिप्तमा अत्यन्तै फलदायी रह्यो । हामी अत्यन्त सक्रिय पनि रह्यौं । हामीले हाम्रा नीतिहरु, उपलब्धिहरु, आवश्यकताहरु, आंकाक्षाहरु यी सबै कुराहरुलाई सबै ठाउँमा सान्दर्भिक ढंगले, उठाएका छौं, अगाडि बढाएका छौं ।

छानविन भइरहका कुरामा नबोलौं

वाईडबडीको बिषयमा छानविन हुँदैछ । छानविन भइरहेका कुरामा मैले धेरै केही नबोलौँ । अब गैर जवाफदेही पाराले फलानो भ्रष्टाचार, फलानोले खायो भन्दिन मिल्छ । तर मैले परिणाम नआइकन कसैको बारेमा भन्न मिल्दैन । छानविन हुँदैछ–जो दोषी छ, उम्किन पाउदैन । दोषीमाथि कारवाही हुन्छ । वाइडबडी अहिलेसम्म उडेन । किनभने पहिले त तयारी नै भएको थिएन त्यसको । अब बिस्तारै उड्छ । अब सरकारको त्यसमा ध्यान गएको छ । लोकसेवा आयोगको विज्ञापन सम्बन्धी मुद्दा अदालतमा चलिराख्या छ क्यार, सबजुडिस केसमा धेरै केहीन बोलौँ, धन्यवाद ।