काठमाडौं, १४ बैशाख । अस्ट्रेलियाको तटमा २९ पाइलट ह्वेलको मृत्यु भएको छ । अस्ट्रेलियाको पार्क र वन्यजन्तु सेवाले पिया कोर्टिस बीचमा करिब १६० ह्वेल आइपुगेको बताएको छ । जसमध्ये १३० जनाको उद्धार गरिएको थियो भने २९ जनाको मृत्यु भएको थियो । ह्वेल फेरि किनारमा आउने डरले स्पटर प्लेन र धेरै डुङ्गाहरू मार्फत निगरानी भइरहेको छ । समुद्री वैज्ञानिकका अनुसार समुद्री तटमा आएपछि पाइलट ह्वेलहरू सामान्यतया ६ घण्टासम्म मात्र बाँच्न सक्षम हुन्छन् ।

वाइल्ड लाइफ सर्भिसले मृत पाइलट ह्वेलका नमूनाहरू सङ्कलन गरी परीक्षण गर्ने बताएको छ । यी ह्वेलहरू किनारमा किन आए भन्ने जानकारी अहिलेसम्म प्राप्त भएको छैन । यसमा प्रायः महिला व्हेल र तिनीहरूका बच्चाहरू समावेश थिए । सामान्यतया जब ह्वेल बिरामी हुन्छ वा किनारमा फसेको हुन्छ, अन्य पायलट ह्वेलहरू पनि उद्धार गर्न आउँछन् । गत वर्ष दुई देशमा सयभन्दा बढी पाइलट ह्वेल मरेका थिए ।

पछिल्ला केही वर्षयता अस्ट्रेलिया र न्युजिल्याण्डको तटीय क्षेत्रमा पाइलट ह्वेलको मृत्यु हुने घटना लगातार बढ्दै गएको छ । गत वर्ष जुलाईमा पनि करिब १०० पाइलट ह्वेल अस्ट्रेलियाको तटमा पुगेका थिए । जसमध्ये ५१ जनाको मृत्यु भएको थियो । स्कटल्याण्डमा पनि गत वर्ष ५५ पाइलट ह्वेल मारिएका थिए । सन् २०२२ मा न्युजिल्याण्डमा भएका दुई छुट्टाछुट्टै घटनामा झण्डै ५०० पाइलट ह्वेलको यस्तै प्रकारले मृत्यु भएको थियो । त्यस्तै सन् २०२० मा अस्ट्रेलियाको तस्मानियामा ४५० भन्दा बढी पाइलट ह्वेलको मृत्यु भएको थियो । पायलट ह्वेल समुद्री डल्फिनको एक प्रजाति हो जुन समूहमा यात्रा गर्दछ ।

तिनीहरू समुद्र तटमा आफ्नो समूहको नेता (पाइलट) लाई पछ्याउँछन् र समूहको सदस्य घाइते हुँदा ठूलो संख्यामा उनको वरिपरि भेला हुन्छन् । विज्ञहरूका अनुसार पाइलट ह्वेल सधैं सँगै बस्छन् । यदि एउटा ह्वेल कतै अड्कियो भने अरु सबै पनि त्यसको पछि लाग्न थाल्छन् । यही कारणले गर्दा समुन्द्री किनारमा धेरै ह्वेलहरू एकैसाथ मरिरहेका छन् । भनिन्छ, धेरै पटक ह्वेल किनारमा आउँछ र त्यसपछि संकटमा परेका अन्य ह्वेलहरूलाई संकेत पठाउँछ । त्यो ह्वेलबाट संकेत पाएपछि अन्य ह्वेलहरू पनि त्यसको नजिक आउन थाल्छन् र फस्छन् । ह्वेल विज्ञहरूका अनुसार पानीको सतह कम हुँदा पनि कहिलेकाहीँ तिनीहरू बाटोमा हिँड्छन् ।